Nhịp Sống 365 – Bộ Công an vừa đưa ra đề xuất sửa đổi Bộ luật Hình sự, trong đó bỏ hình phạt tử hình đối với tội tham ô tài sản và tội nhận hối lộ. Đây là một phần trong kế hoạch sửa đổi luật, dự kiến được trình Quốc hội xem xét và thông qua theo thủ tục rút gọn tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV vào tháng 10/2025.
8 tội danh dự kiến không còn áp dụng án tử hình
Theo dự thảo sửa đổi Bộ luật Hình sự, hình phạt tử hình sẽ bị loại bỏ đối với 8 trên tổng số 18 tội danh hiện hành. Thay vào đó, các hình phạt nghiêm khắc khác, như tù chung thân không xét giảm án, sẽ được áp dụng nhằm đảm bảo việc cách ly tội phạm nguy hiểm khỏi xã hội.
Quảng Cáo
Cụ thể, 5 tội danh đầu tiên được đề xuất loại bỏ án tử hình gồm:
Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân (Điều 109)
Phá hoại cơ sở vật chất – kỹ thuật của Nhà nước (Điều 114)
Quảng Cáo
Sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh (Điều 194)
Vận chuyển trái phép chất ma túy (Điều 250)
Phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược (Điều 421)
Bên cạnh đó, Bộ Công an cũng đề xuất bỏ án tử hình đối với 3 tội danh khác, bao gồm:
Gián điệp (Điều 110)
Tham ô tài sản (Điều 353)
Nhận hối lộ (Điều 354)
Với những thay đổi này, tỷ lệ các tội danh có mức án tử hình trong Bộ luật Hình sự hiện hành sẽ giảm 44,44%.
Lý do đề xuất bỏ án tử hình
Bộ Công an cho rằng, mặc dù án tử hình được xem là hình phạt nghiêm khắc nhất, nhưng trên thực tế có nhiều bất cập trong quá trình áp dụng. Một số quy định liên quan đến mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội và căn cứ để tuyên án tử hình chưa thực sự rõ ràng, dẫn đến khó khăn trong thực tiễn xét xử.
Ví dụ, đối với các tội liên quan đến ma túy như sản xuất, vận chuyển và mua bán trái phép chất ma túy (Điều 248, Điều 250, Điều 251), mức hình phạt cao nhất hiện nay là 20 năm tù, chung thân hoặc tử hình nếu khối lượng ma túy vượt quá 100 gram Heroine, Cocaine hoặc Methamphetamine. Tuy nhiên, không phải trường hợp nào cũng cần thiết phải áp dụng mức án cao nhất.
Ngoài ra, Bộ Công an cũng chỉ ra rằng, trong thời gian qua, thực tế xét xử tại Tòa án cho thấy nhiều tội danh có quy định mức án tử hình nhưng ít được áp dụng hoặc không còn phù hợp với bối cảnh hiện tại, ví dụ như:
Tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân
Tội phá hoại cơ sở vật chất – kỹ thuật của Nhà nước
Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh
Tội tham ô tài sản và tội nhận hối lộ
Đặc biệt, đối với các tội tham nhũng như tham ô tài sản và nhận hối lộ, Bộ luật Hình sự hiện hành đã có quy định miễn thi hành án tử hình nếu bị cáo chủ động nộp lại ít nhất ba phần tư số tài sản tham ô hoặc nhận hối lộ, đồng thời hợp tác với cơ quan chức năng trong quá trình điều tra.
18 tội danh vẫn duy trì án tử hình
Dù có sự điều chỉnh, Bộ luật Hình sự sửa đổi vẫn giữ nguyên án tử hình đối với 10 tội danh nghiêm trọng, gồm:
Phản bội Tổ quốc
Bạo loạn
Khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân
Giết người
Hiếp dâm người dưới 16 tuổi
Sản xuất trái phép chất ma túy
Mua bán trái phép chất ma túy
Khủng bố
Chống loài người
Phạm tội chiến tranh
Tác động của việc sửa đổi luật
Việc giảm bớt tội danh có án tử hình được đánh giá là phù hợp với xu hướng cải cách tư pháp, đảm bảo tính nhân đạo trong hệ thống pháp luật Việt Nam. Đồng thời, điều này cũng góp phần nâng cao tính răn đe thông qua các hình phạt tù chung thân không xét giảm án, thay vì áp dụng tử hình.
Tuy nhiên, đề xuất này cũng nhận được nhiều ý kiến trái chiều. Một số chuyên gia cho rằng, việc loại bỏ án tử hình đối với các tội tham ô và nhận hối lộ có thể làm giảm hiệu quả trong công tác phòng chống tham nhũng. Vì vậy, cần có các biện pháp kiểm soát chặt chẽ để đảm bảo rằng những thay đổi này không làm gia tăng hành vi phạm tội trong tương lai.
Đề xuất sửa đổi Bộ luật Hình sự của Bộ Công an phản ánh sự thay đổi trong quan điểm xử lý tội phạm, hướng đến một hệ thống tư pháp nhân đạo hơn. Tuy nhiên, để đảm bảo hiệu quả thực tiễn, cần có cơ chế giám sát chặt chẽ, đồng thời tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác phòng chống tội phạm trong bối cảnh pháp lý mới.
Thanh Chúc
Quảng Cáo
