Nhịp Sống 365 – Mạng xã hội, với những tính năng tưởng chừng vô hại như nút “like” (thích), đã được chứng minh có tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm thần của người dùng, đặc biệt là thanh thiếu niên. Khi một bài viết hoặc hình ảnh nhận ít sự quan tâm qua số lượng “like”, người dùng có thể cảm thấy bị từ chối, điều này có thể dẫn tới các triệu chứng trầm cảm.
Tác động của “like” trên mạng xã hội đến sức khỏe tâm thần
Trong một hội thảo diễn ra tại Viện Đào tạo y học dự phòng và y tế công cộng thuộc Trường Đại học Y Hà Nội, các chuyên gia đã đưa ra nhiều quan điểm về mối liên hệ giữa việc sử dụng mạng xã hội và tình trạng sức khỏe tâm thần của thanh thiếu niên tại Việt Nam. Theo ông Cao Hoàng Nam, chuyên gia từ sáng kiến Z & ALPHA, việc nhận ít “like” trên mạng xã hội có thể làm người dùng trẻ tuổi cảm thấy hụt hẫng, cô lập, dẫn đến tình trạng căng thẳng và trầm cảm kéo dài.
Quảng Cáo
Ông Nam chia sẻ: “Không thể phủ nhận rằng mạng xã hội mang lại rất nhiều lợi ích, nhưng những tác động tiêu cực của nó đối với sức khỏe tâm thần lại ít được chú ý. Đặc biệt, sự tương tác xã hội ảo qua các nút ‘like’ và ‘comment’ có thể làm tăng mức độ căng thẳng tâm lý, đặc biệt là ở giới trẻ.”
Theo thống kê, số người sử dụng internet tại Việt Nam đã tăng gấp đôi trong 10 năm qua, từ 37,2 triệu người vào năm 2014 lên 78,4 triệu người vào đầu năm 2024, chiếm hơn 80% dân số. Số liệu này còn cho thấy người dùng dành trung bình 6 giờ 18 phút mỗi ngày để sử dụng internet, trong đó, thời gian sử dụng trên điện thoại di động là 3 giờ 30 phút/ngày. Đây là một con số đáng báo động về mức độ phụ thuộc vào công nghệ trong đời sống hằng ngày của người Việt.
Các chuyên gia tại hội thảo cũng chỉ ra rằng các nền tảng mạng xã hội như Facebook, Zalo, và TikTok sử dụng các thuật toán và cơ chế hoạt động khiến người dùng dễ bị “nghiện”. Họ liên tục kiểm tra lượt thích và bình luận trên các bài đăng, từ đó tác động lên cơ chế sản sinh dopamine – một chất hóa học trong não bộ có vai trò quan trọng trong việc tạo cảm giác vui vẻ và hài lòng. Khi người dùng nhận ít lượt thích hơn mong đợi, não bộ sẽ phản ứng tiêu cực, làm gia tăng nguy cơ bị trầm cảm.
Quảng Cáo
Bên cạnh đó, mạng xã hội còn sử dụng tính năng “cuộn vô hạn” (infinite scrolling) và tự động phát video, khiến người dùng không thể dừng lại. Điều này không chỉ gây mất thời gian mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe thể chất và tâm lý của họ. Thanh thiếu niên, nhóm người sử dụng mạng xã hội thường xuyên nhất, bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi những thiết kế này.
Nguy cơ nghiện mạng xã hội và ảnh hưởng lâu dài
Một vấn đề khác được các chuyên gia đặc biệt quan tâm là tính năng “thông báo” (notifications), làm cho người dùng không ngừng kiểm tra điện thoại. Điều này gây gián đoạn giấc ngủ và làm giảm hiệu quả trong học tập và công việc. WHO đã cảnh báo về tác động tiêu cực của việc nghiện mạng xã hội, đặc biệt là đối với thanh thiếu niên – đối tượng dễ bị tổn thương về mặt tâm lý.
Tiến sĩ Nguyễn Thị Mai Hương, đại diện Viện Đào tạo y học dự phòng và y tế công cộng, cũng cảnh báo rằng việc sử dụng mạng xã hội quá mức có thể gây suy giảm khả năng tư duy logic, lập kế hoạch và sắp xếp ưu tiên của thanh thiếu niên. Thay vì tập trung vào cuộc sống thực, họ lại đặt mạng xã hội lên hàng đầu, dẫn đến mất cân bằng trong đời sống hằng ngày.
Cần giải pháp cải thiện sức khỏe tâm thần
Dù đã có một số mô hình can thiệp, điều trị tình trạng nghiện mạng xã hội tại Việt Nam, các chuyên gia cho rằng các phương pháp hiện nay vẫn chưa thực sự hiệu quả. Các trung tâm rèn luyện kỹ năng sống và phòng khám điều trị nghiện internet – game online vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu điều trị và phòng ngừa tình trạng nghiện mạng xã hội ở thanh thiếu niên.
Kết luận, các chuyên gia nhấn mạnh rằng việc giáo dục cộng đồng về những mặt trái của mạng xã hội là vô cùng cần thiết. Thanh thiếu niên và phụ huynh cần hiểu rõ hơn về những nguy cơ tiềm ẩn khi sử dụng mạng xã hội để có biện pháp điều chỉnh kịp thời, bảo vệ sức khỏe tâm thần cho chính mình và thế hệ trẻ.
Xem thêm tại đây : https://nhipsong365.com.vn
Quảng Cáo
