Nhịp Sống 365 – Việc trùng tu di tích nhằm bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa là vô cùng cần thiết. Tuy nhiên, cách thức trùng tu sao cho hiệu quả vẫn là một vấn đề gây tranh cãi trong giới chuyên gia.
Theo thống kê đến giữa năm 2024, Việt Nam có hơn 3.700 di tích xếp hạng cấp quốc gia và 11.000 di tích cấp tỉnh, trong đó có 8 di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới. Các di tích này đòi hỏi sự đầu tư và chăm sóc không chỉ từ Nhà nước mà còn từ cộng đồng, doanh nghiệp, và các tổ chức xã hội. Tuy nhiên, vẫn có nhiều trường hợp trùng tu chưa đáp ứng được yêu cầu, thậm chí làm thay đổi tính nguyên bản của di tích.
Quảng Cáo
Một số dự án như trùng tu chùa Cầu ở Hội An, Nhà thờ Lớn Hà Nội và di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám đã gây tranh cãi lớn. Gần đây, việc tu bổ Dinh thự Hoàng A Tưởng ở Lào Cai đã khiến dư luận phản ứng khi màu sắc được sử dụng không phù hợp với kiến trúc cổ, làm mất đi nét cổ kính của công trình.
Theo PGS.TS Nguyễn Thị Thu Phương, Viện trưởng Viện Văn hóa Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam, công tác trùng tu tại một số địa phương chưa tuân thủ chặt chẽ các quy định pháp luật. Chất lượng nhân lực và sự phân cấp trong quản lý bảo tồn, đặc biệt là vai trò của cộng đồng, cũng còn nhiều hạn chế. Điều này dẫn đến việc một số di tích sau khi trùng tu không giữ được tính nguyên bản, khiến dư luận không hài lòng.
PGS.TS Đặng Văn Bài, Phó Chủ tịch Hội đồng Di sản Văn hóa Quốc gia, nhận định rằng để bảo đảm công tác trùng tu đạt kết quả tốt nhất, cần xem xét tác động của trùng tu đến cộng đồng xung quanh và loại trừ các yếu tố làm suy giảm giá trị gốc của di sản. Mục tiêu của trùng tu là tăng độ bền vững và kéo dài tuổi thọ của di tích.
Quảng Cáo
Việc trùng tu đòi hỏi người thực hiện có kỹ năng, trình độ và hiểu biết chuyên sâu về kỹ thuật cũng như nghệ thuật bảo tồn. Tuy nhiên, công tác đào tạo về bảo tồn, tu bổ ở Việt Nam còn thiếu thốn, dẫn đến việc một số công trình bị “hiện đại hóa” hoặc làm mất đi yếu tố cổ kính ban đầu. Thêm vào đó, hiện tượng tiêu cực trong quá trình trùng tu, như tham nhũng và lãng phí, cũng là vấn đề đáng quan ngại.
PGS.TS Lê Quý Đức, nguyên Phó Viện trưởng Viện Văn hóa và Phát triển, chia sẻ rằng để đảm bảo hiệu quả trùng tu, những nguyên tắc ban đầu phải được tuân thủ nghiêm ngặt. Điều này giúp duy trì giá trị gốc của di tích và hạn chế những thay đổi không cần thiết.
Một yếu tố quan trọng trong công tác trùng tu là minh bạch thông tin, giúp cộng đồng hiểu rõ về quá trình bảo tồn di sản. Khi người dân có nhận thức cao về di sản văn hóa, họ sẽ giám sát chặt chẽ hơn, kịp thời phát hiện và lên án các hành vi vi phạm. GS.TS.KTS Doãn Minh Khôi, Viện trưởng Viện Quy hoạch và Kiến trúc Đô thị, nhấn mạnh rằng trùng tu phải giữ được tính nguyên bản của di sản, cần nắm bắt lịch sử di sản cùng sự thay đổi theo thời gian, từ đó đáp ứng được yêu cầu kỹ thuật và nghệ thuật.
Trùng tu di tích là nhiệm vụ quan trọng, nhưng để tránh những sai lầm đáng tiếc, quá trình này cần được thực hiện bài bản, tuân thủ quy định và đảm bảo sự minh bạch. Điều này không chỉ giúp bảo tồn giá trị văn hóa của di tích mà còn tạo điều kiện để cộng đồng hiểu và tham gia vào công tác giữ gìn di sản.
Xem thêm tại đây : Nhịp Sống 365
Quảng Cáo
