Nằm giữa vùng đất huyền thoại Buôn Đôn, nơi được mệnh danh là “xứ sở voi” của Tây Nguyên, ngôi nhà sàn hơn 140 tuổi của “vua săn voi” Y Thu Knul vẫn sừng sững theo thời gian, lưu giữ những giá trị văn hóa và dấu ấn lịch sử của nghề săn bắt, thuần dưỡng voi rừng. Không chỉ mang nét kiến trúc độc đáo, công trình này còn là điểm đến thu hút du khách muốn tìm hiểu về di sản của một thời vang bóng.
Buôn Đôn từ lâu đã nổi danh với nghề săn bắt và thuần dưỡng voi rừng. Trong số những dũng sĩ săn voi lừng lẫy, Y Thu Knul (1828 – 1938) được xem là nhân vật kiệt xuất, ghi dấu ấn sâu đậm trong lịch sử Tây Nguyên. Ông đã săn bắt và thuần dưỡng hơn 400 con voi, trong đó có một con bạch tượng quý hiếm. Năm 1861, con voi trắng này được ông dâng tặng cho vua Xiêm (nay là Thái Lan) và được phong danh hiệu “Khunjunob” – nghĩa là “vua săn voi”.
Quảng Cáo
Xuất thân từ gia đình mang hai dòng máu – cha là người Lào, mẹ là người Mnông – Y Thu Knul là minh chứng rõ nét cho sự giao thoa văn hóa giữa các dân tộc sinh sống tại Buôn Đôn. Vào thế kỷ 18 – 19, nhiều người Lào di cư đến đây theo dòng sông Sêrêpốk, lập nghiệp và tạo nên một cộng đồng giao thoa giữa Lào, Ê Đê, Mnông, Gia Rai.
Ngôi nhà của Y Thu Knul nằm tại Buôn Trí, xã Krông Na, huyện Buôn Đôn, được xây dựng vào năm 1883 và hoàn thiện năm 1885. Công trình mang đậm ảnh hưởng kiến trúc chùa tháp của Lào và Thái Lan, với ba gian nhà song song, mái nhọn đặc trưng.
Toàn bộ ngôi nhà được dựng bằng gỗ quý, trong đó phần mái được ghép từ 8.726 miếng gỗ đẽo gọt công phu để tạo thành ngói lợp đều tăm tắp. Quá trình xây dựng đòi hỏi huy động 18 con voi để chở gỗ từ rừng về và 14 người thợ lành nghề đảm nhận thi công. Người thiết kế chính là một nghệ nhân điêu khắc gỗ người Lào, mang đến những đường nét tinh xảo, đầy tính nghệ thuật.
Quảng Cáo
Dù trải qua hơn một thế kỷ, ngôi nhà vẫn giữ nguyên vẹn nét cổ kính, trở thành chứng tích quan trọng về một thời kỳ hoàng kim của nghề săn bắt voi ở Tây Nguyên.
Bước vào bên trong ngôi nhà, du khách có thể cảm nhận ngay sự mát mẻ, dễ chịu nhờ chất liệu gỗ giữ nhiệt rất tốt. Đây cũng là nơi lưu giữ nhiều kỷ vật liên quan đến nghề săn bắt và thuần dưỡng voi rừng.
Trong số đó, nổi bật nhất là sợi dây da trâu dài 90 – 120m, dụng cụ quan trọng để bắt voi rừng. Để làm ra bộ dây này, cần đến da của 7 con trâu đực. Sau khi bện, dây phải được phơi suốt ba tháng và làm lễ cúng trước khi sử dụng để đảm bảo độ bền chắc, có thể tồn tại hàng trăm năm.
Một vật dụng khác cũng không kém phần quan trọng là tấm nệm lót bành voi, làm từ da trâu rừng. Loại nệm đặc biệt này chỉ dành cho những thợ săn voi dày dặn kinh nghiệm, từng bắt được ít nhất 70 con voi.
Những hiện vật này không chỉ mang giá trị lịch sử mà còn phản ánh sự khéo léo, công phu của người Tây Nguyên trong việc chế tác và bảo quản dụng cụ săn voi.
Buôn Trí, nơi tọa lạc ngôi nhà sàn cổ, là một trong những buôn làng giàu bản sắc văn hóa nhất của tỉnh Đắk Lắk. Đây là nơi sinh sống của 12 dân tộc khác nhau, trong đó văn hóa Lào vẫn được gìn giữ qua kiến trúc nhà sàn, lễ hội truyền thống, ẩm thực và nghề thủ công như dệt thổ cẩm, ủ rượu cần, đan lát.
Ngôi nhà của “vua săn voi” không chỉ là một di sản kiến trúc mà còn là điểm dừng chân không thể bỏ qua trong hành trình khám phá Tây Nguyên. Nơi đây thu hút nhiều đoàn khách du lịch trong và ngoài nước đến tham quan, tìm hiểu về nghề săn voi, văn hóa của người Mnông, Ê Đê và Lào.
Năm 2024, Buôn Trí chính thức được công nhận là buôn du lịch cộng đồng đầu tiên của huyện Buôn Đôn và là buôn du lịch cộng đồng thứ 7 của tỉnh Đắk Lắk. Đây là cơ hội để địa phương phát triển du lịch bền vững, gắn liền với bảo tồn bản sắc văn hóa và nâng cao đời sống của người dân.
Ngôi nhà sàn hơn 140 tuổi của Y Thu Knul không chỉ là một công trình kiến trúc ấn tượng mà còn là biểu tượng của nền văn hóa săn voi từng hưng thịnh ở Tây Nguyên. Những giá trị lịch sử, văn hóa vẫn được gìn giữ qua từng hiện vật, từng nét chạm khắc trên gỗ, tạo nên một điểm đến đầy sức hút cho những ai yêu mến vẻ đẹp hoang sơ và huyền thoại của vùng đất Buôn Đôn.
Nếu có dịp đến Đắk Lắk, đừng bỏ lỡ cơ hội ghé thăm ngôi nhà này, để tận mắt chứng kiến dấu ấn của một thời kỳ vàng son và khám phá những câu chuyện huyền bí về “vua săn voi” lừng danh Y Thu Knul.
Thanh Huế
Quảng Cáo
